Saskia Legein: "Ik voel mij thuis bij de actuele onderwerpen die soms schuren"

Saskia, hoe ziet de dag van een hoofd Communicatie van de Balie eruit?
Saskia vertelt: "De Balie maakt iedere dag verschillende publieksprogramma's rond maatschappelijke actualiteit in drie zalen. Daarnaast zijn we actief als incubator in het publieke debat en de kunsten en hebben we zaalverhuurevenementen en een café-restaurant. Allemaal in het hart van Amsterdam. Je kunt je dus voorstellen dat er dagelijks een gigantische stroom aan informatie gaat vanuit De Balie richting politici, kunstenaars, wetenschappers, pers en publiek. Het tempo en de productie liggen enorm hoog op de communicatieafdeling, dat moet je leuk vinden. Bijna twee jaar geleden trof ik een - door samenloop van allerlei omstandigheden - tamelijk gehavend team aan. Er moest veel gebeuren op het gebied van communicatiestrategie, processen en instrumenten, maar ik ben begonnen bij het allerbelangrijkste: de mensen. Met een aantal wisselingen en het aantrekken van nieuw talent is het gelukt om binnen korte tijd een energieke club te bouwen waarin de belangrijkste communicatiegebieden elkaar versterken: woordvoering, online redactie, marketing en 'art direction'. Inmiddels mag ik een gedreven team leiden van mensen die fantastische dingen kunnen. Ik geef ze ruimte om hun talent te ontwikkelen, projecten te draaien en nieuwe dingen te proberen. Daardoor - en omdat we alle programmamakers wat bewuster wisten te maken van heldere publiekscommunicatie - is de kwaliteit van alle uitingen aanzienlijk verbeterd. Door het slim inzetten van de sterke programmering wisten we in 2019 een mediawaarde van maar liefst twee miljoen euro te genereren. Zoveel media-aandacht in kranten, op de radio, tv en online platforms is wel iets om trots op te zijn."

Wat is de doelstelling van de programmering van de Balie en in welk opzicht is jullie agenda (ook) interessant voor mensen die werken in het communicatievak?
"Je zou kunnen zeggen dat de hele kernactiviteit van De Balie communicatie is. We opereren vanuit de overtuiging dat een open, democratische samenleving de beste samenleving is. Daarvoor moeten mensen van allerlei achtergronden en gezindten elkaar kunnen ontmoeten, ook - of juist - als het gaat over lastige onderwerpen" vindt Saskia. Ze vervolgt: "Dat is niet makkelijk, zeker in deze tijden, maar daarom des te belangrijker dat er zo'n plek is. Daarbij luistert de toon natuurlijk nauw, want niet zelden programmeren we complexe en gevoelige onderwerpen, van het herdenken van 25 jaar Screbrenica tot klimaatverandering en racisme. We maken die onderwerpen beter invoelbaar door vormen van kunst te gebruiken, theater, muziek, literatuur of spoken word. De redactie van getalenteerde programmamakers heeft een groot netwerk, maar misschien belangrijker nog, hart voor mensen die in de verdrukking zitten. Voor geluiden die onvoldoende worden gehoord, schept De Balie graag ruimte: van Marokkanen die van hun dubbele nationaliteit af willen of Jezidi's die sinds de genocide op hun volk al zes jaar lang niet terug kunnen naar hun geboortegrond tot aan Amsterdammers die keihard werken maar niet meer kunnen rondkomen in een peperdure stad. Ik noem De Balie wel eens een mengeling van mediabedrijf - we agenderen nogal wat -, een therapeutisch centrum - er wordt nogal eens wat uitgesproken naar elkaar en richting de politiek en maatschappij - en nationale herberg - mensen van alle leeftijden, overtuigingen en achtergronden komen elkaar tegen bij ons. Als oud-journalist voel ik mij thuis bij de actuele onderwerpen die soms schuren en bij de brede nationale en internationale blik van De Balie. Dat iedereen, van Bennekom tot Berlijn en van Limbricht tot Londen, alle programma's via de livestream kan meekijken of kan terugkijken via De Balie TV draagt flink bij aan onze maatschappelijke functie."

Jullie zijn geconfronteerd met de impact van de coronamaatregelen. Kun je daar iets over vertellen en in hoeverre hebben jullie je bedrijfsvoering en programmering aan moeten passen?
Saskia zegt: "Het voelt vreemd en ontheemd om zo weinig publiek in huis te hebben. We hebben snel gereageerd door meteen vanaf maandag 16 maart, na de lockdown op zondag, dagelijks programma's en diepte-interviews uit te zenden, als een soort kwaliteitstelevisiekanaal. Onze streams zijn inhoudelijk en technisch sterk, daar hebben we veel complimenten voor gekregen. Toch is de ontmoeting in levende lijve voor De Balie core business. We willen meer dan alleen via een scherm programmeren, want wie zich verschanst in zijn bubbel zapt weg en maakt van een vreemdeling al gauw een vijand. En wij willen echt contact bevorderen. Mensen moeten elkaar kunnen zien, horen en met elkaar kunnen napraten. Wanneer we weer volle zalen met 250 mensen zullen hebben, weet niemand. Ondertussen zitten we niet bij de pakken neer en proberen we onszelf opnieuw uit te vinden. Een van de programmamakers is bijvoorbeeld meteen een zomerkamp voor jongeren tussen 10 en 12 jaar gaan organiseren waarbij ze elkaars blik op de wereld verkennen, door samen vlogs, een animatiefilm of een maquette te maken voor een betere buurt. En de programmering voor het najaar, die grotendeels ook online te kijken is, zit alweer bomvol. Het waren afmattende maanden. We zijn niet ontkomen aan pijnlijke ingrepen. Voor een instituut dat maar 14 procent structurele financiële steun ontvangt worden de komende maanden ook nog spannend. En toch is het ook ontzettend leuk te zien dat De Balie barst van de creativiteit en hoe de samenwerking tussen alle afdelingen nog beter wordt." 

Jullie hebben een gedifferentieerd aanbod van bijeenkomsten, heb jij/hebben jullie nog een “droomgast”?
"We hebben al erg veel droomgasten gehad" zegt Saskia. "Eind 2016 waren we bijvoorbeeld het eerste instituut dat de oprichters Patrisse Cullors en Janaya Khan van Black Lives Matter naar Nederland haalde voor een Vrijheidslezing. Vorig jaar hadden we de uit eigen land verbannen Femen-leider Inna Shevchenko. Tijdens het internationale Forum on European Culture, dat we in september voor de derde keer organiseren, hadden we onder meer al Oscar-winnaar Alfonso Cuarón en een sterrencast van internationale kunstenaars en denkers. Dit najaar staat Steven Pinker op het programma. En dat is nog maar een fractie van de denkers, kunstenaars en activisten uit de wereldtop die in De Balie waren. We moeten soms lang achter ze aan zitten omdat hun agenda's zo vol zitten, maar vaak willen deze droomgasten zelf ook graag bij ons optreden. Ik ben nu 'Surviving Autocracy' van The New Yorker-schrijver Masha Gessen aan het lezen over hoe Trump vol inzet op alleenheerschappij. Ze is geboren en opgegroeid in Rusland, waar ze onder Poetin hetzelfde zag gebeuren. Ze is heerlijk onverbloemd, ik zou haar graag eens in actie zien in De Balie."