Buiten = binnen
Toen ik een jaar of acht geleden overstapte van een commerciële organisatie naar de lokale overheid werd daar bij mijn oude collega's nog wel eens een beetje lacherig over gedaan. Maar werken voor de stad waarin je woont, geeft een extra betrokkenheid bij je werk waar maar weinig tegenop kan. Een nieuw muziekcentrum, een groot sportevenement, een nieuwe wijk bouwen, het gaat ergens over en het doet ertoe.
Dat wil niet zeggen dat vooroordelen over de overheid en ambtenaren helemaal niet kloppen. Iedereen kent het voorbeeld van de paarse krokodil en is wel eens van het kastje naar de muur gestuurd. Mismatches (in verwachtingen bijvoorbeeld) ontstaan vaak als wet en regelgeving niet aansluiten op de dagelijkse werkelijkheid van bewoners, als er geen menselijke maat wordt gehanteerd. En juist dat laatste wordt steeds belangrijker in een tijd waarin alles snel en responsief gaat.
Horten en stoten
De overheid ondergaat met horten en stoten een grote transformatie en die van het communicatievak loopt min of meer parallel daaraan. Van gemeentes wordt verwacht dat ze snel reageren en inspelen op behoeften van bewoners en op wat er leeft in de stad. Investeren dus in technische innovaties op het gebied van digitale dienstverlening, in webcare, in open data. Maar ook anders samenwerken met partijen, en op nieuwe onderwerpen participatie zoeken met de stad. Dat vraagt een andere rol en houding van de ambtenaar, en ook van de bestuurder. Transparant is dan niet zomaar een woord, maar een noodzakelijke manier van werken, wil je geloofwaardig gevonden worden door de bewoners in je stad. Buiten = binnen zeggen we in Utrecht.
Dubbelrol
Die nieuwe manier van werken noemen we in Utrecht de U factor. Dat goede communicatie daarbij een hoofdrol speelt, is evident. Maar dat is niet vanzelfsprekend in een organisatie die vaak heel procedureel is ingericht. Luisteren naar een samenleving die steeds beter geïnformeerd is en sneller antwoord verwacht, is een vaardigheid die je moet oefenen en trainen. Een goede campagne of een geslaagd project valt of staat met de betrokkenheid, het inlevingsvermogen en de sociale vaardigheden van medewerkers. Dat geldt voor een ambtenaar dubbel. Want je bent ook bewoner, buurman, moeder of vrijwilliger bij de voetbalvereniging. Die rollen staan niet los van elkaar. Sterker nog, die kennis kun je in je werk goed gebruiken en omgekeerd.
Verschil
Dus als iemand een monumentale kerk om wil bouwen tot een cultureel centrum, dan klinkt dat prachtig, maar het betekent dat je met collega's van vergunningen, monumenten, culturele zaken, economische zaken en de initiatiefnemer in een hok moet gaan zitten om te kijken wat men wil, wat er nodig is, wat belemmeringen zijn en wat (bestuurlijk) opgelost moet worden. Daar is niks bureaucratisch aan, dat gaat ergens over en het doet ertoe. Maar het vergt doorzettingsvermogen en een lange adem. Want wil je verschil maken, dan begin je bij jezelf.
Erlijn Mulder
Communicatiestrateeg gemeente Utrecht