'Communicatieprofessionals moeten zolang mogelijk burgers blijven'
Hettie Politiek, programmamanager Democratisering bij de gemeente Amsterdam is een van de hoofdgasten op C-day22. Als programmaleider van grote fysieke en sociale opgaven (stedelijke vernieuwing, wijkaanpak, coöperatieven, democratisering) heeft zij ervaren dat zonder eigenaarschap en veranderbereidheid van alle partijen vernieuwing niet beklijft, niet gedragen wordt. Als historica weet zij hoe belangrijk sterke burgerbewegingen zijn als start-ups voor het aanpakken van sociale misstanden/ maatschappelijke opgaven en in haar werk probeert zij deze daarom ook altijd onderdeel van de oplossing te laten zijn. We vroegen haar onder meer hoe ze kijkt naar de rol van communicatie in het samenspel tussen burgers, bestuur en instituties.
We leven in een ingewikkelde tijd waar de ene crisis de andere opvolgt: een wereldwijde pandemie, een veranderend klimaat en recent de oorlog in Oekraïne. Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Hierdoor verschuiven machtsverhoudingen, daalt vertrouwen in instituties en ontstaan er spanningen. Wat zie jij – vanuit je eigen expertise en achtergrond – als de grootste opgave waar we voor staan?
“Een meer collectief besef dat we als samenleving (verzorgingsstaat) niet alles meer van instituties (of institutioneel leiderschap) moeten en mogen verwachten. We zijn als samenleving toch een beetje in een dramadriehoek terechtgekomen waarin aanklager, redder en slachtoffer elkaar afwisselen qua toonzetting, los van de echte slachtoffers van systeem handelen, over ‘de instituties’.
Nog steeds kijken we allemaal naar instituties voor oplossingen – en de instituties zijn supermachtig en overal, dus begrijpelijk – maar er is een reset van maatschappelijke zelfreflectie nodig om problemen niet bij één partij (de politiek/ overheid) te leggen maar om juist andere vormen van collectieve oplossingen aan te gaan.”
"We zijn als samenleving toch een beetje in een dramadriehoek terechtgekomen"
Complexe opgaven kun je niet zelf oplossen. Je moet multidisciplinair met elkaar aan de slag, samen met direct betrokkenen. Wat zie jij als een belangrijke rol voor communicatieprofessionals?
“Communicatieprofessionals moeten zolang mogelijk burgers blijven (net als andere ‘professionals’/ambtenaren). Beetje flauw antwoord, maar niets is zo besmettelijk als systeemtaal om opgaven enerzijds te duiden/ benoemen en anderzijds ‘van ons af te schrijven en te praten’.
Het is al het vak van communicatieprofessionals om ingewikkelde beleidsjargon in gewone begrijpelijke taal te verwoorden, maar daarin zit ook de ziel van de opgave (het probleem waarom we hier eigenlijk allemaal ons hard voor willen maken). De ziel moet zo lang mogelijk voelbaar zijn en dat lukt alleen als je als ‘professional’ (en dus ook communicatieprofessionals) dit met je hart blijft ervaren.”
Een dilemma is een aanstormende stier met twee horens, iedere keuze is pijnlijk. Als je momenteel naar je eigen werk kijkt, wat is voor jou een dilemma waar je hoofdbrekens van krijgt?
“Beetje in lijn met mijn eerste antwoord. Hoe blijf je in dat samenspel van burgers, bestuur en instituties wel ‘rolvast’? Waar verleg je mogelijke verantwoordelijkheden als overheid/ instituties omdat je vertrouwen geeft aan anderen voor oplossingen en waar ben je aanspreekbaar op een basisniveau van de rechtsstaat en voorzieningenniveau? Dat blijft puzzelen.”