Blended werken in de eeuw van de amateur
De tanker met de geplande traditionele bijeenkomsten van overheden kwam plotseling stil te liggen. In allerlei processen werd om uitstel gevraagd. Moeten we samen de overgang van fysieke bijeenkomsten naar online bijeenkomsten vormgeven? Of wachten tot de bui voorbij is en schuilen tot het weer ‘normaal’ is? Iedereen had er in de afgelopen tijd wel een mening over. Vaak gehoord is “Online krijg je minder interactie”, “Ik vind toch dat bewonersparticipatie of -consultatie fysiek moet” en “We hebben het nog nooit gedaan en zijn bang dat het niet lukt."
Zomaar een aantal uitspraken die wij te horen kregen van opdrachtgevers. Maar is het realistisch dat we op korte termijn weer grotere bijeenkomsten mogen organiseren? Is het terecht om bang te zijn voor het (soms) onbekende? Zetten we het meedenkproces echt even stil? De vraag of dat verstandig is, is een retorische.
Comfortabel terugveren in oude kussens?
Zoals de Nederlandse podcastserie ‘over alles’ van onder andere journalist Botte Jellema en cabaretier Paulien Cornelisse ons leert: we zijn terechtgekomen in de ‘eeuw van de amateur’. Daarmee wordt bedoeld dat mensen steeds meer zin hebben om zelf creatief te zijn en uit te zoeken hoe dingen werken. Én dat het niet erg is als je niet direct weet hoe iets werkt. Je vogelt het wel uit (samen). Mooi toch? In de afgelopen maanden zijn we daar zelf hardop mee aan de slag gegaan en hadden we gelukkig ook verschillende opdrachtgevers die er net zo over denken. Doen, struikelen, succes hebben, fouten maken, heel hard lachen, je schamen en weer doorgaan. En het samen gewoon druk hebben met de kalender die we ook voor corona al hadden. Is er dan eigenlijk wel echt iets veranderd?
Wij weten dat online bijeenkomsten, in allerlei verschijningsvormen, juist veel interactie bevatten en dat je snel naar de kern kunt gaan. Beeldschermvermoeidheid gaan we te lijf met een hoog tempo en grote diversiteit. Complexe vergaderingen bereiden we secuur voor, zodat iedereen weet wat er wordt verwacht. Brainstormen kan goed online. Zeker als we het resultaat borgen in een visueel verslag. Mensen met online-stress helpen we met tijdige instructie of een praktische animatie. Tijd voor rustige reflectie bieden we met online werkvormen die ieder thuis op zijn eigen tijd kan doen. En ook in heel grote gezelschappen laat zich juist nu de meerwaarde van een goede gespreksleider zien. We halen heel veel op, ervaren we, en krijgen er enthousiasme voor terug.
Ook als we elkaar straks weer aan tafel mogen ontmoeten, of het nu nabij is of op anderhalve meter, zal er blijvend iets veranderd zijn. Comfortabel terugveren in oude kussens is er niet meer bij, hoe verleidelijk dat voor sommigen misschien ook is. De toekomst zal hybride zijn. Overal om ons heen horen we dat mensen ‘het goede’ dat ze in deze tijd hebben ervaren willen meenemen naar het ‘nieuwe normaal’. Dat nieuwe normaal is gisteren al begonnen.
Een blended toekomst voor communicatie en proces
We gaan toe naar een mix van fysieke ontmoeting en online. Dat zien we al bij grote onderwijsinstellingen. Ook de inzet van communicatie en processen zal ‘blended’ zijn: een hybride vorm om processen te organiseren met heel verschillende online en offline werkvormen. Eigenlijk net zo creatief als nu, maar dan verrijkt met nieuwe methoden. Een deel van het proces zal straks met online werkvormen zijn, die mensen kunnen benutten op een tijdstip dat hen het beste past. Voor het werken, na schooltijd, na het avondeten, in gesprek met vrienden of ’s avonds laat met een drankje op de bank.
Een ander deel van het proces houden we met elkaar in één ruimte. Voor een deel zoals we het gewend waren: met de kaarten op tafel. Tijdens een bijeenkomst in het dorpshuis kunnen we ook een livestream opzetten en dan doen mensen thuis via de chat mee. Bijkomend voordeel: meer mensen zijn in de gelegenheid om deel te nemen zonder naar de bijeenkomst te hoeven komen. Er hoeft simpelweg geen oppas of (openbaar) vervoer geregeld te worden. Het bereik wordt dus veel groter!
Duidelijke randvoorwaarden en een gekaderde vraag blijven essentieel, zodat vanuit beide kanten (off- en online) deelnemers hun ideeën en wensen kunnen meegeven. De fysieke ontmoetingen en alle online mogelijkheden vullen elkaar dus voortdurend aan, waardoor er een mooi geïntegreerd werkproces ontstaat. Het is dus niet simpelweg het toevoegen van een computer of techniek aan je proces, maar heel zorgvuldig nadenken over de vraag welke content je op welke manier gaat inzetten of ophalen. Juist omdat het elkaar goed aanvult is het één geheel.
Er komt een mooie toekomst aan. We zijn flink opgeschud en uitgedaagd om te innoveren. Als deze periode íéts heeft laten zien, is het wel dat niets zeker is. Dus laten we met elkaar nieuwe routes verkennen, uitproberen en ontwikkelen door onze creativiteit ver open te zetten. We maken er samen iets moois van en zorgen ervoor dat participeren en consulteren echt van iedereen is. Aan het begin van dit artikel benadrukten we al dat werken met de enorme hoeveelheid kennis, ideeën en ervaring uit de samenleving een onmisbaar onderdeel is voor heel veel beleidsthema’s. Uiteraard blijft dat zo. En met de juiste online inzet wordt de toekomst nog veel meer van iedereen.