Logo Zoeken

Column C#4: Plofkip

1 mei 2012Noelle Aarts

Unilever stapt af van de plofkip en gaat voor zijn producten kippen gebruiken die een beter leven hebben gehad. Zo luidde half april het nieuws. Stichting Wakker Dier heeft de term plofkip geïntroduceerd voor kippen die in zes weken van kuikentjes van vijftig gram worden vetgemest tot vleeshompen van ruim twee kilo. De stichting vergelijkt de plofkip met een kind van vier jaar dat tachtig kilo weegt. Een metafoor die tot de verbeelding spreekt. Bij de gezondheidsproblemen die daarmee gepaard gaan kunnen we ons van alles voorstellen.

Lognw_Noelle-Aarts-4.jpg

Op veel manieren kunnen we praten over onderwerpen. Welke beschrijving we kiezen hangt af van het doel dat deze op een bepaald moment dient, ook in de dagelijkse gesprekken die we met elkaar voeren. Ook al zijn we ons daar lang niet altijd van bewust, we willen altijd iets bereiken met wat we zeggen, hoe we dat zeggen, wanneer en tegen wie. Taal is, kortom, nooit neutraal.

Het binnen de communicatiewetenschap zo populaire begrip framing krijgt hier betekenis. Als mensen een gebeurtenis of verschijnsel framen, benadrukken ze aspecten waarmee andere aspecten vanzelf naar de achtergrond worden geschoven. Zo construeren en definiëren we de wereld om ons heen en ontstaan verhalen die door sommige mensen worden verworpen en door anderen worden herkend, bevestigd en van nieuwe voorbeelden worden voorzien. De woorden die daarbij worden gebruikt zijn van groot belang omdat ze krachtige associaties kunnen oproepen.

Geert Wilders is goed in het bedenken van dergelijke krachttermen. Kopvoddentax, stemvee, bedrijfspoedel; ze spreken tot de verbeelding en brengen vrijwel onmiddellijk een gevoel van aantrekking of afstoting met zich mee. De taal die we gebruiken laat niet alleen zien hoe wij over de realiteit denken, taal wordt ook strategisch ingezet om de beleving van de realiteit te beïnvloeden.

Wakker Dier heeft dat goed begrepen met haar plofkip. Overigens steunt de pluimveehouderij het besluit van Unilever van harte. Maar de sector heeft wel moeite met de term plofkip: ‘Door plofkip te gebruiken, wordt een sfeer gecreëerd die niet terecht is’, aldus een woordvoerder. Waarmee het succes van de term is bewezen: geen enkele kippenhouder wil geassocieerd worden met plofkippen. De kans is groot is dat het fenomeen binnenkort verleden tijd zal zijn.

Noelle Aarts Bijzonder hoogleraar strategische communicatie (Logeion-Leerstoel)

Deze column stond in Logeion-magazine #C4 van mei 2012.