Piekcommunicatie: richtlijnen voor betekenisvolle communicatie

Voortbordurend op de vraag hoe psychologie kan bijdragen aan gevoelens van welzijn en geluk vanaf pakweg 2000, de positieve psychologie, kregen organisatiewetenschappers ook meer oog voor de vraag wat er nodig is om een gezonde, bloeiende organisatie te krijgen en te houden. Van Mintzberg (2022) is de vergelijking: zie je een organisatie als een netwerk van human resources of als een community van mensen. De positieve organisatiewetenschap ziet de organisatie vanuit dat laatste perspectief.

Communicatie doet ertoe

Een van de uitkomsten van het onderzoek is dat goede, gezonde, productieve communicatie een basisvoorwaarde is voor een organisatie als community van mensen die met elkaar aan het werk zijn. Met gevolg dat binnen de wetenschap naar alledaags gecommuniceer in organisaties (dat heet organisationele communicatie) steeds meer aandacht komt voor de vraag hoe de communicatie eruit moet zien om individueel en sociaal welzijn en gevoelens van geluk te bevorderen. Voor zover ik weet is in Nederland maar één wetenschapper hiermee bezig, Mark van Vuuren van de Universiteit Twente. Maar er komen er vast meer want organisaties hebben erg veel behoefte aan dat type kennis. Een veel geciteerd model voor positieve communicatie is het model van Mirivel over peak communication.

Peak communication

Mirivel (2020, 2014) gebruikt voor welzijn- en gelukbevorderende communicatie de term ‘peak communication’. Ik vertaal dat bij gebrek aan beter in ‘echt betekenisvolle communicatie’, want het gaat om die communicatie die tot gevolg heeft dat de personen die met elkaar communiceerden, zeggen dat het een top-ervaring was. Hij bestudeert welk communicatiegedrag van mensen die met elkaar in gesprek zijn peak communication tot gevolg heeft en wat dat betekent voor gevoelens van welzijn en geluk. Op basis van al dat onderzoek heeft hij een model ontwikkeld met zes factoren die met elkaar bevorderen dat communicatie echt betekenisvol wordt. Open deuren? Dat zal best, maar we hebben er in een werk-context vaak griezelig weinig aandacht voor.

1. Groeten om contact te leggen

Door je gesprekspartners persoonlijk en op een positieve manier te groeten, werk je aan de relatie. Mirivel geeft als bekend voorbeeld het verschil tussen de email: ‘De vergadering begint vanmiddag om 15.00 uur, John’, of ‘Dag allemaal, hoop dat het goed met jullie gaat, ik kijk ernaar uit om jullie allemaal te zien vanmiddag, we beginnen om 15.00 uur. Hartelijke groet, John.’ Communication oils the social wheels hiermee, zegt Mirivel.

2. Stel open vragen om erachter te komen wat de ander op haar hart heeft

Stel open vragen en maak ze persoonlijk, ‘wat zijn jouw ervaringen met x of y?’ werkt veel beter dan ‘vond jij x goed of niet goed?’. Want in dat laatste geval moet de ander meteen een oordeel uitspreken. Zeker in een werk-context is dat voor veel mensen moeilijk.

3. Geef complimenten om de ander te waarderen

Iedereen hoort graag een compliment, dat geeft een goed gevoel over jezelf en wat je doet. Wat je zegt en wat je doet raakt mensen; zeg je nooit iets aardigs en blijf je alleen bij de inhoud, dan levert dat bij veel mensen het gevoel op dat zij er eigenlijk niet toe doen.

4. Laat iets van jezelf zien om de relatie te versterken

Laat zien hoe je zelf denkt, waar je mee zit, welke gevoelens je hebt over het thema waarover je met anderen praat. Dat mag geen maniertje zijn, alleen wat bij jou past wordt gezien als echt. Maak het menselijk, laat je zien als mens en niet als Excelsheet. Laat ook vaker je dankbaarheid zien over het goede wat je in je werk ontmoet, zegt Mirivel. Het zijn maar kleine dingen maar die maken wel de sfeer.

5. Moedig aan om te laten zien dat je de ander ondersteunt

Als je anderen bemoedigt en aanmoedigt, geef je sociale ondersteuning, laat je zien dat de ander er niet alleen voor staat en dat je graag wilt dat de ander slaagt in wat die aan het doen is. Weet je zelf nog door wie je werd aangemoedigd toen je iets moeilijks moest doen? Aanmoediging kan voor de ander nog jaren later een bron van ondersteuning zijn.

6. Luister onvoorwaardelijk om verschillen te overbruggen

Goede leiders zijn goede luisteraars, zegt Mirivel. Als je open-minded luistert naar hoe en wat de ander zegt (en niet zegt) en zonder direct oordeel daarop reageert en waar nodig doorvraagt, voelt de ander zich gezien en gehoord. Dat is iets anders dan het met de ander eens zijn. Dat hoeft helemaal niet. De ander serieus nemen, ook als die er ideeën op nahoudt die de onze niet zijn. Daar gaat het om als je top-communicatie wilt hebben.

Communicatie creëert een bepaalde leefwereld

Volgens Mirivel zijn dit de zes factoren die piekcommunicatie kunnen bewerkstelligen: die communicatie die je je nog lang herinnert als echt betekenisvol. Het enige wat je moet doen daarvoor is je eigen script van hoe je communiceert een beetje aanpassen, zegt hij. En als we dat allemaal doen, maken we met elkaar bovendien een betere wereld met meer welbevinden en geluk, zegt hij hoopvol. Communicatie is niet zozeer een kwestie van overdracht van informatie, benadrukt hij, communicatie creëert ook een bepaalde leefwereld. Dat doen we zelf en daar zijn we dus ook zelf verantwoordelijk voor.

Literatuur: Mintzberg, Henry (2019). Mintzberg in essentie, 42 korte verhalen voor de manager. Management Impact. Mirivel, Julien C. (2021). The six keys to positive communication. Berkeley University The Six Keys to Positive Communication (berkeley.edu): bit.ly/3IgFwiM. Mirivel, Julien C. (2020). On the nature of peak communication. In The Routledge Handbook of Positive Communication (p. 50-59). Routledge.