Logo Zoeken

De magie van de wetenschap

3 december 2019Celia Noordegraaf

“De dood houden jullie nog te goed”, zegt rondleider Corine van Impelen, hoofd Communicatie bij Naturalis. “Daar moeten jullie voor terugkomen, want die tentoonstellingsruimte is magisch.” Heel Naturalis is eigenlijk magisch. Maar hoe maak je mensen duidelijk dat ze zuinig moeten zijn op de koraalriffen en de sponzen diep in de zee, vraagt marinebioloog Nicole de Voogd zich af. Bij ‘Onder Professoren’ in Naturalis geeft zij net als Christian Burgers en Claartje ter Hoeven inzicht in de wereld van haar onderzoek én de dilemma’s die zij daarbij tegenkomt.

Onder Professoren 19 november 2019 705x220.jpg

De formule van ‘Onder Professoren’ is heel simpel. Drie professoren houden elk een praatje van tien minuten en eindigen met een vraag. Vervolgens schuiven zij bij voor-, hoofd- en nagerecht steeds bij een andere tafel met strategische communicatieprofessionals aan en ontstaat een gesprek. Een gesprek dat zowel voor de wetenschap als voor de praktijk waardevol is. Want zeg nou zelf, wie heeft niet te maken met heel complexe informatie die toegankelijk moet worden voor een breder publiek. Wie worstelt niet met de vraag hoe je menselijk gedrag kunt beïnvloeden? Allemaal gebruiken we metaforen en allemaal denken we na over AI-toepassingen in communicatie. Op één avond maken we kennis met drie uiteenlopende onderzoeksgebieden waarna we weer met andere ogen naar de werkelijkheid kijken. Op 19 november vond de derde editie plaats in het nieuwe gebouw van Naturalis. Architecten Neutelings en Riedijk hebben het oude natuurhistorisch museum herschapen in een schitterende experience waarin je vol ontzag ervaart hoe oud onze wereld is en hoe kostbaar.

Diepzee

Nicole de Voogd ging biologie studeren, omdat zij getriggerd raakte door onderzoekers die nieuwe medicijnen ontdekten in het tropisch regenwoud. Tijdens de studie ontdekte zij dat ook koraalriffen en vooral sponzen die potentie hebben. Daarover is veel minder bekend, omdat het eigenlijk nog maar relatief kort mogelijk is zo diep te duiken. Duikers komen doorgaans maar tot 30 meter diepte. Er is daardoor ook nog maar heel weinig vergelijkingsmateriaal om de veranderingen door de tijd heen te kunnen vaststellen. Een vondst was honderd jaar oude foto’s van een koraalrif in Indonesië. Nicole deed onderzoek op dezelfde plek en ontdekte dat het koraalrif voornamelijk vervangen was door weelderig zeegras. Het zeegras zag er prachtig uit, maar de verandering was dus eigenlijk niet zo positief voor het koraalrif. Juist omdat er zoveel onbekend is over koraalriffen, blijkt het voor Nicole en haar onderzoeksgroep een grote uitdaging om het belang van het onderzoek voor het voetlicht te brengen en fondsen te werven.

Cyberinfrastructuur
“Als je wilt weten, waar ik aan werk moet je denken aan het wegennetwerk”, zegt een ingenieur. “Met vrachtwagens, auto’s, fietsen die allemaal een verschillende snelheid en bestemming hebben. Het gaat goed als iedereen zich aan de verkeersregels houdt. ” Hij blijkt ontwikkelaar van nieuwe systemen voor Big Data en werkt aan cyberinfrastructuur; een netwerk van supercomputers. In wetenschappelijke publicaties én in nieuwsartikelen komen heel vaak metaforen voor als het gaat om abstracte onderwerpen. Christian Burgers onderzocht met zijn team hoe metaforen precies worden ingezet bij cyberinfrastructuur. De huidige mediaframes bleken niet adequaat te zijn om duidelijk te maken wat cyberinfrastructuur behelst. Óf ze beschreven het als ‘business as usual’, óf als een disruptie, die angst oproept met woorden als ‘een tsunami aan Big Data’. Experts zelf zochten het vaak in vertalingen naar begrijpelijke contexten, bijvoorbeeld het zoeken naar een recept. Vervolgonderzoek moet uitwijzen hoe je hier als organisatie effectiever op kunt inspelen. De tafelvraag die door Christian werd voorgeschoteld, luidde dan ook hoe je effectief kunt spelen met taal, bijvoorbeeld aan de hand van metaforen, in een snel veranderende omgeving.

Geautomatiseerde een-op-eencommunicatie
Claartje ter Hoeven is hoogleraar Organizational Dynamics in the Digital Society aan de Erasmus Universiteit. Een multidisciplinaire leerstoel waarbij ze met psychologen, sociologen en bestuurskundigen samenwerkt om te kijken hoe technologie ons werk en organisaties verandert. Zo heeft ze onderzoek gedaan naar geautomatiseerde een-op-eencommunicatie bij serviceorganisaties. Denk hierbij aan een chatbot of een virtuele assistent om klanten te informeren waar hun pakketje blijft. In de praktijk blijken daar systemen met scripts achter te zitten. Om een script te maken, hebben de programmeurs veel verschillende manieren ingevoerd om dezelfde inhoud te formuleren. Hiermee kan het systeem herkennen wat de gebruiker precies wil en vervolgens deze gebruiker via een boomstructuur naar het antwoord leiden. Als iemand A zegt, volgt dus B. Het zijn dan ook nog niet echt intelligente systemen, wat soms zorgt voor de nodige teleurstelling. De onderzoeksconclusie was dat dit soort systemen heel geschikt zijn voor ‘Frequently Asked Questions’, omdat dat veel werk kan wegnemen voor een call center. Het scripten helpt voor te sorteren zodat alleen de echt ingewikkelde vragen bij de serviceorganisatie terecht komt. Maar echte geautomatiseerde gesprekken lijken nog heel ver weg. Hoe verandert technologie het werk van de communicatieprofessional, vraagt Claartje aan haar tafelgenoten.

Met dank aan de gastvrouw, de sprekers en de organisatie sluiten we de avond om ongeveer half tien af. Bezoekers, Partners en Vrienden van het CSC dank voor jullie inbreng!

Volgend jaar komen er weer nieuwe ‘Onder Professoren’- bijeenkomsten. Wil je erbij zijn? Word dan Partner van het CSC of Vriend van het CSC door een mailtje te sturen naar: partnerships@logeion.nl.