Logo Zoeken

Column C#8: In ruil voor vertrouwen

10 oktober 2014Noelle Aarts

‘In deze tijd willen mensen hun eigen keuzes maken, hun eigen leven inrichten en voor elkaar kunnen zorgen’, zo introduceerde onze koning de participatiesamenleving in zijn troonrede van vorig jaar. Die samenleving betekent nogal wat, ook voor communicatie, stelde Annemarie Jorritsma vervolgens in de laatste Galjaardlezing: ‘In de nieuwe participatiesamenleving gaat communicatie niet meer over het schrijven van teksten en woordvoering. Het gaat om krachtenveldanalyses, het organiseren en modereren van ontmoetingen, verbinden en het begeleiden van processen.’

Lognw_Noelle-Aarts-2013-4.jpg

Dat willen we en dat doen we allang. Mensen zoeken samen naar kleinschaligheid, koken voor elkaar, komen lokaal bijeen om meer groen in hun woonomgeving te realiseren, rijden de Ubertaxi, regelen steeds meer zaken in directe interactie met elkaar. En zo schieten crowdfunded projecten als paddenstoelen uit de grond, kopen we ons een ongeluk via Marktplaats, worden we lid van AirBnB om ons huis te verhuren, lenen we een auto via Snappcar, gebruiken we via Peerby spullen van de buren zodat we die niet elders hoeven te huren, plegen we hier en daar wat mantelzorg en nomineren we elkaar voor een ijskoude douche om collectief aandacht te vragen voor de spierziekte ALS. Delen is het nieuwe hebben, zo luidt het adagium voor de samenleving van morgen. Reciprociteit het regulerende mechanisme: zorg jij voor mij, dan zorg ik voor jou. Via internet en sociale media weten we ons snel en effectief te organiseren.

We doen dus eigenlijk precies wat de overheid van ons vraagt. Maar dan moet de overheid ons daarbij wel ondersteunen. En dan bedoelen we niet dat initiatieven bij de eerste de beste ongeregeldheid (valse concurrentie, veiligheid) de kop weer worden ingedrukt met opnieuw van boven opgelegde regels en protocollen. Willen overheden inderdaad ontmoetingen met en tussen burgers succesvol initiëren en faciliteren, dan zullen zij de burgers moeten vertrouwen door er vanuit te gaan dat de meesten weldenkend zijn en van goede wil. Laat mensen daarom meedenken over hoe om te gaan met onbedoelde neveneffecten van hun initiatieven.

Ook vertrouwen is immers een wederzijds begrip: een overheid die blijk geeft van vertrouwen wordt al snel beloond met burgers die zich vertrouwenswaardig gedragen en de nodige verantwoordelijkheid nemen voor een goed verloop van hun participatiepogingen. Lijkt me het proberen waard!

 

Noelle Aarts

Bijzonder hoogleraar strategische communicatie (Logeion-leerstoel)