Logo Zoeken

Column C#7: Waar communicatie tekort schiet ...

15 september 2014Noelle Aarts

Het was bepaald geen komkommertijd, deze zomer. Dieptepunt is het drama van de vele Nederlanders die omkwamen bij het neerhalen van vlucht MH-17 boven de Oekraïne. Tegelijkertijd gaat terreurgroep IS gruwelijk tekeer in Irak. En in Gaza vonden deze zomer honderden, zo niet duizenden burgers de dood. Voor de direct betrokkenen is het opnieuw in alle hevigheid opgelaaide conflict tussen Israël en Palestina helder: wij zijn goed en zij zijn fout. Buitenstaanders staan aan de kant met een ongemakkelijk gevoel. Het is welhaast onmogelijk om een uitspraak te doen over het conflict. Zo is filmsterrenechtpaar Penelope Cruz en Javier Bardem vrijwel onmiddellijk teruggefloten nadat zij openlijk hun steun aan de Palestijnen hadden betuigd.

LOGNW_NoelleAarts.jpg

Door Israël te beschuldigen van genocide wordt antisemitisme, dat zich als een virus in de samenleving verspreidt, gevoed. Dat was natuurlijk hun bedoeling niet. Daarbij: wie zich in de VS kritisch uitlaat over Israëls politiek wordt vrijwel direct gezien als pro-Hamas. Dat kan ongewenste gevolgen hebben als je in de Amerikaanse entertainmentsector een rol wilt blijven spelen.

Het conflict is te complex voor radicale stellingnames. Het reikt verder dan een strijd tussen Joden en moslims. Verder dan ruzie om een stuk land, hoe groot het strategisch belang daarvan ook is. Verder dan een schrijnend verschil tussen arm en rijk, tussen macht en onmacht.

Wat kan communicatie hier toevoegen? De roep om onderhandeling op basis van constructieve dialoog is verworden tot een loze kreet. Het conflict laat zich niet meer benoemen, laat staan oplossen met behulp van communicatie. Al helemaal niet door de betrokkenen zelf, die enkel nog communiceren via geweld.

Indruk maakt de actie van de 91-jarige Nederlander Henk Zanoli. Hij kreeg van het Holocaust Museum in Jeruzalem een medaille voor Rechtvaardige Onder de Volkeren, omdat hij in de oorlog, met gevaar voor eigen leven, een Joods jongetje onder zijn hoede had genomen. Hij gaf de medaille terug, nadat op 20 juli zes van zijn Palestijnse familieleden omkwamen door een Israëlitisch precisiebombardement. Een helder statement dat simpele stellingnames over wie te steunen in dit conflict overstijgt. In plaats daarvan vraagt het aandacht voor de dramatische gevolgen van oorlog voor onschuldige burgers. Zanoli heeft recht van spreken: opdat naar hem wordt geluisterd.

 Noelle Aarts

Bijzonder hoogleraar strategische communicatie (Logeion-leerstoel)