Logo Zoeken

Mode met meer om het lijf

2 mei 2014Livia de Metz

Waar begint de mens achter de communicatieprofessional? Zijn emoties als compassie en verontwaardiging bruikbaar voor wie carrière wil maken? Zijn professionele distantie en menselijke betrokkenheid met elkaar te verenigen? Of is het juist die mix die je verder brengt, als mens en professional?

Mode-met-meer-om-het-lijf.jpg

Er zaten scheuren, steeds grotere scheuren in de muren. De winkels en bank onder in het gebouw bleven daarom dicht. De kledingfabrieken op de verdiepingen daarboven niet. De textielwerkers waren bang ja, maar sommige kledingbazen dreigden een maand loon in te houden als je niet kwam. Dat betekende honger of nog erger. Dus de arbeiders gingen aan het werk, toch maar.
Er was geen ontkomen aan.

In één klap duidelijk
Op donderdag 24 april jl. was het een jaar geleden dat het gebouw Rana Plaza instortte in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. 1.129 Werknemers overleefden het niet, ruim 2.500 arbeiders werden al dan niet gewond uit het puin gehaald. Het was bepaald niet het eerste maar wel het - tot dusver -grootste ongeluk in de textielindustrie. De omvang maakte in één klap duidelijk dat onze goedkope kleding elders duur wordt betaald. Te duur. Of is een mensenleven daar niets meer waard?

Fair Fashion Lab
‘Rana Plaza’ heeft de discussie in brede kring op gang gebracht. Een jaar na dato werd de tragedie op verschillende plaatsen en manieren herdacht, met aandacht voor wat er inmiddels is veranderd en wellicht nog mogelijk is. Ik woonde die dag de opening bij van de expositie Fair Fashion Lab discussie in brede kring in het Haagse Humanity House, met onder meer een toespraak van onze ‘Minister of Trade’ Lilianne Ploumen.

In dat Lab tonen verschillende kunstenaars en andere denkers tot eind 2014 hun oplossing voor de problemen in de kledingindustrie. Nee, het ultieme antwoord zit daar niet bij. Want het gros van de mensen wil er leuk, aantrekkelijk, representatief uitzien voor zo min mogelijk geld. Denkt helemaal niet aan uitbuiting en andere misstanden tijdens het (web)winkelen. Wie daar gevoelig voor is, wordt bovendien sterk beïnvloed door de beelden van reclame, de impliciete belofte van merken: ‘koop mij en alles komt goed!’, ‘koop mij en je bent vrij!’, ‘koop mij en je hoort erbij!’. Daar drijft niet alleen de kledingindustrie op. Behoefte creëeren is het halve werk. Leuk werk voor ons, communicatieprofessionals.

Uitdagend dilemma
De kledingindustrie levert nog veel meer werk op, heel veel arbeidsplaatsen. Ook in landbouw, handel, transport. Ook aan de andere kant van de wereld. Dat is het dilemma. Uitbuiting en andere misstanden daar los je niet op door de productie weer in eigen hand te nemen. Een etiket in ‘verkeerde kleding’ of pop-up met geheven vingertje vlak voor het aankoopmoment in de webwinkel? Voorzien van een waarschuwing, analoog aan wat er op tabaksproducten staat: ‘Dit kledingstuk brengt ernstige schade toe aan het welzijn van uw medemensen’. Zou dat werken? Nee, ook al niet. Fabrikanten en handelaren zoeken ogenblikkelijk naar de mazen in het net van dergelijke regelgeving. Maken de productieketen vol schimmige tussenschakels nog ondoorzichtiger of verplaatsen de fabricage naar andere landen. Ethiopië schijnt sterk in opkomst te zijn. Steeds meer regels en controleurs hollen achter de feiten aan. Maar wat dan? En hoe dan?

Mode is communicatie!
Wellicht heeft een deel van de oplossing te maken met communicatie. Om te beginnen; mode IS communicatie. Zelfexpressie, imagebuilding, een statement of dan toch op z’n minst een poging tot wat dan ook. Aantrekkelijk zijn, erbij horen of juist niet. De professionele communicatie op dit terrein tendeert al snel richting marketing. Begrijpelijk. De belangen en bedragen zijn groot. Miljoenen mensen hebben werk dankzij deze industrie, over de hele wereld. Allemaal willen ze aan het werk blijven. Maar ook de misstanden zijn groot. Natuurlijk gun ik de verkoopster in een kledingzaak hier een goed inkomen. Maar als ik de informatie van www.schonekleren.nl mag geloven krijgt zij in één maand wat een arbeidster in zo’n kledingfabriek in Bangladesh in twaalf jáár bij elkaar verdient, in lange dagen onder erbarmelijke omstandigheden.

Bijzondere verantwoordelijkheid?
Zelfs als dat contrast minder schrijnend is dient zich de vraag aan of en zo ja, wat we hier als beroepsgroep mee moeten. Natuurlijk kiezen sommigen van ons een andere koers maar de meesten niet, die doen gewoon hun werk. Zo goed mogelijk. Ook in de kledingindustrie. Weten we altijd wat we met al onze kennis en kunde zo mooi verpakken, kunnen en willen we dat weten? Voelen we ons medeverantwoordelijk of denken we dat ons werk toch niets uitmaakt? Of gieten we er bewust een trendy duurzaam dan wel menslievend sausje overheen omdat dat beter verkoopt? Maar dragen we dan geen bijzondere verantwoordelijkheid, juist door onze expertise?

Mode, ethiek en communicatie. Dat Fair Fashion Lab heeft in ieder geval mij aan het denken gezet - en ik ben nog niet klaar met dit thema.