Logo Zoeken

Machiavelliprijs 2013: ‘Communicatie stelt niets voor zonder goede inhoud’

6 februari 2014Livia de Metz

Op dinsdag 4 februari nam burgemeester Eberhard van der Laan de 25e Machiavelliprijs 2013 in ontvangst uit handen van Marja Wagenaar, voorzitter van de Machiavellistichting. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een persoon of organisatie die een opmerkelijke prestatie heeft geleverd op het gebied van publieke communicatie.Eerder ging de prijs onder meer naar H.K.H. prinses Máxima, bondscoach Bert van Marwijk en onderzoeksjournalist Jeroen Smit (‘De prooi’). De uitreiking is altijd goed voor een volle zaal in het Haagse Nieuwspoort en flink wat media-aandacht. De echte liefhebbers komen echter ook voor de Machiavellilezing.

LOGNW_VanderLaan_Machiavelliprijs.jpg

Die wordt voorafgaand aan de prijsuitreiking gehouden ‘door een gerenommeerde persoon die op kritische wijze kijkt naar actuele ontwikkelingen op het gebied van de publieke communicatie’ (website Machiavellistichting). Marja Wagenaar betoonde zich verheugd dat de lezing voor het eerst in 25 jaar werd verzorgd door een representant van het èchte bedrijfsleven; door Dick Boer, bestuursvoorzitter van Koninklijke Ahold.

Deze CEO had gekozen voor ‘de macht van welwillendheid’ als thema. Vijfhonderd jaar geleden schreef Niccolò Machiavelli erover in ‘De Vorst’, ook wel bekend als de eerste handleiding voor Realpolitik. Als altijd bij Machiavelli getuigt welwillendheid niet van moreel besef, laat staan zwakte. Je moet elkaar soms tegemoet willen komen om verder te gaan, iets weggeven om je zin te krijgen. Hier en nu betekent het - aldus Dick Boer - dat burgers, politiek en bedrijfsleven ieder hun verantwoordelijkheid nemen, het wederzijds wantrouwen voorbij. Zo besloot Ahold na een oproep tot krachtenbundeling door burgemeester Van der Laan om vestigingen van Albert Heijn in probleemwijken niet te sluiten maar daar juist te investeren door werk te bieden aan jonge, kansarme wijkbewoners. In sommige filialen kregen scholieren zelfs huiswerkbegeleiding via Albert Heijn aangeboden, naast hun bijbaantje. Uiteindelijk gaat het bij een bedrijf als Ahold altijd om welbegrepen eigenbelang, dat mag duidelijk zijn. Maar soms gaat de kost voor de baat uit, soms loont samenwerking met andere partijen. En tijdens het Amsterdamse avontuur realiseerde Dick Boer zich dat winst niet altijd in geld valt uit te drukken.                                                                                                 

Ergens in de zaal zat ik geboeid te luisteren naar deze ‘representant van het echte bedrijfsleven’. Opeens had ik de ondertitel te pakken van zijn vertoog; ‘Iedereen maakt zijn eigen werkelijkheid’. Daar vond Machiavelli vast ook iets van, maar dat heb ik zo snel niet kunnen nakijken. Fascinerende kost voor communicatieprofessionals want goed voor veel miscommunicatie en uitglijers. Een paar Aholdvoorbeelden van die eigen werkelijkheid; vol trots sprak Dick Boer over de overname van bol.com door Ahold in 2012, naar zijn zeggen met het oogmerk om ook kleinere bedrijven een online verkooppunt via deze webwinkel te bieden en daarmee overeind te houden. Of die visie breed gedeeld wordt door het midden- en kleinbedrijf waag ik te betwijfelen. Nog zo’n uitspraak; ‘Albert Heijn is betrokken bij de wijk van vestiging’. Volgens mij is dat niet helemaal goed doorgekabeld naar de Albert XL in mijn buurt. Of zou de heer Boer doelen op de recente herbestrating van het parkeerterrein?

En is het grootste probleem van deze tijd werkelijk dat we niet genoeg consumeren? Blijkbaar wel voor de bestuursvoorzitter van Ahold, getuige zijn antwoord op vragen uit de zaal. We moeten gewoon het geld laten rollen om uit de economische impasse te komen en daarom blijft het snoep bij de kassa’s van Albert Heijn verleidelijk in de schappen liggen, op niveau kinderoogjes. Maar ook op het gebied van gezonde voeding onderkent Albert Heijn zijn verantwoordelijkheid; daarnaast liggen de voorgesneden appeltjes.

Bij een feestelijke bijeenkomst als deze past geen scherpe discussie. Bestuursvoorzitter Boer en burgemeester Van der Laan maakten elkaar complimenten; de Amsterdamse samenwerking heeft bewezen dat samenwerking loont. De zakenman en de bestuurder, het welbegrepen eigenbelang en de brede blik – daar in Nieuwspoort zag ik wederzijds begrip en respect. Bemoedigend - en dus bijzonder.

Eberhard van der Laan ontving de prijs, aldus het juryrapport, ‘omdat hij een toonbeeld is van helderheid en duidelijkheid in een bestuurlijke wereld waarin menigeen vlucht in verhullend taalgebruik’. Zijn dankwoord was dus behalve onderhoudend, ook helder en duidelijk. Twee citaten: ‘Communicatie is ontzettend belangrijk, maar stelt niets voor zonder goede inhoud’ en ‘Amsterdammers houden me bij de les; dit is hún prijs’.

Ik ben nu al benieuwd wie de volgende prijswinnaar wordt.

Foto: Marja Wagenaar met winnaar Eberhard van der Laan voor de camera’s