Column C#10: Dag Sinterklaasje…
Over zwarte Piet is veel gezegd en geschreven. Was er vorig jaar wat gemor in de marge, dit jaar is de discussie verhit. Sommigen vinden de discussie over zwarte Piet en discriminatie maar grote flauwekul. Anderen zijn blij dat het probleem eindelijk serieus genomen wordt en dringen aan op gekleurde Pieten zonder oorringen.
Communicatiespecialisten hebben zich tot nu toe afzijdig gehouden. Maar al zijn Sinterklaas en zijn Pieten alweer naar Spanje vertrokken, er valt vanuit onze professie wel wat toe te voegen aan de discussie, zeker als we alledaagse gesprekken over het feest erbij betrekken. De Symbolische Convergentie Theorie leert ons dat mensen zich, al pratende, op nieuwe werkelijkheden voorbereiden. We delen meningen, liefst met mensen die het met ons eens zijn. Naarmate meer mensen het eens zijn, veranderen meningen gaandeweg in feiten. We horen in gesprekken dat de Sinterklaastraditie minder feestelijk wordt. Zo ving ik een gesprek op tussen twee jonge moeders waarvan er een zei: ‘Weet je wat het ook is met zwarte Piet? De kinderen worden er ’s nachts onrustig van.’ Ook hoor ik steeds vaker klachten over de overdaad aan momenten om cadeaus te krijgen en vooral te moeten geven. Presentjes onder de kerstboom winnen aan kracht. Sinterklaas moet het ook ontgelden: zwarte Piet is immers het slaafje van deze hardvochtige opperbaas, zo wordt geconstateerd.
Het lijkt erop dat mensen op zoek zijn naar argumenten om zwarte Piet en Sinterklaas te dissen. Aangepaste praktijken laten zien dat dit aardig lukt. Zo mochten Pieten van de burgemeester van Amsterdam geen oorringen dragen. Zwarte Pieten zullen, zo niet volgend jaar, dan toch snel daarna helemaal niet meer worden toegestaan. Ik vind het ook opvallend dat de openbare ruimte al weken is opgetuigd met kerstlichtjes en slingers. Wachtten we daar eerder mee tot na 6 december, nu waren Sint en Piet nog maar nauwelijks gearriveerd. En zo raakt het hele Sinterklaasgebeuren in rap tempo in de verdrukking. Moet kunnen. Tradities veranderen, plotseling of geleidelijk, al dan niet vanwege geldige redenen. We kunnen onze kerstcadeaus natuurlijk blijven opleuken met kerstgedichten en surprises. Zo blijft een mooi aspect van het omstreden feest toch behouden.
Noelle Aarts bijzonder hoogleraar strategische communicatie (Logeion-leerstoel)
Deze column stond in Logeion-magazine #C10 van december 2013.