Ron van der Jagt: 'HBO Communicatie is een zorg én een zegen'
Het brede en gevarieerde aanbod aan HBO Communicatie onderwijs in Nederland is wat mij betreft een gegeven waar wij als vakgenoten op de eerste plaats bijzonder blij om kunnen zijn. Het is een al lang bestaande verworvenheid van het vak en de beroepsgroep in ons land, dat jonge mensen het vak instromen nadat ze hoger onderwijs in het vakgebied hebben kunnen genieten. Tegenwoordig kun je aan nagenoeg elke hogeschool en universiteit in ons land afstuderen op het gebied van communicatie. Dat is op de eerste plaats een zegen: het heeft de afgelopen decennia een geweldige impuls gegeven aan de kwaliteit van de beroepsuitoefening en de professionalisering van ons vak.
Waar we eveneens trots op kunnen zijn is dat Logeion, de beroepsorganisatie in ons vakgebied, hier een cruciale rol in heeft gespeeld. Om precies te zijn was het de NGPR, de rechtsvoorganger van Logeion, die eind jaren '70 van de vorige eeuw het initiatief nam om tot een HBO Communicatieopleiding te komen. Na gesprekken met verschillende hogescholen ging de wens van de beroepsvereniging in vervulling en kwamen in Eindhoven en Utrecht de eerste HEAO Communicatieopleidingen van de grond. Talloze collega's die op dit moment een leidende rol in het vakgebied vervullen, zijn aan deze instellingen opgeleid. In dezelfde periode verzorgde de voorloper van Logeion de NGPR-examens, waarmee de basis is gelegd voor de A, B, C en D opleidingen bij instituten als SRM en Van der Hilst. Ook werden in die periode de eerste stappen gezet voor praktijkgericht onderwijs en onderzoek in ons vakgebied op universitair niveau. In 1978 werd daartoe de basis gelegd met de benoeming van prof. Anne van der Meiden als bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Later stonden de voorlopers van Logeion (BvC en VVO) mede aan de basis van de benoeming van prof. Betteke van Ruler tot bijzonder hoogleraar in Twente. En vandaag de dag kunnen we ons gelukkig prijzen met de Logeion Leerstoel Strategische Communicatie aan de Universiteit van Amsterdam, bekleed door prof. Noelle Aarts.
Met deze korte bloemlezing wil ik onderstrepen dat onze beroepsorganisatie al decennia lang een actieve en betrokken rol speelt waar het gaat om het initiëren en stimuleren van goed onderwijs in ons vakgebied. Wat mij betreft mogen we blij zijn met wat er op dit gebied is bereikt en speelt Logeion die actieve rol ook in de komende decennia. De kwaliteit van het hoger onderwijs in ons vakgebied, en de aansluiting bij de actuele beroepspraktijk, vormt immers het fundament voor de toekomst van ons vak. Met name de HBO Communicatieopleidingen spelen, alleen al vanwege de aantallen studenten, een cruciale rol voor de kwaliteit en professionaliteit van de instroom in onze beroepsgroep. De mensen die vandaag worden opgeleid zijn onze medewerkers en opvolgers in de toekomst. De koers die Logeion hierin kiest is die van een constructieve dialoog en samenwerking met de HBO-opleidingen, hun vertegenwoordigers als het LOCO en de Vereniging Hogescholen en kwaliteitsinstituten als de NVAO.
Is er dan alleen maar reden tot blijdschap? Nee, zeker niet. Want er is nog volop ruimte voor verbetering. Ik heb me daar al meerdere malen stevig over uitgesproken. Bijvoorbeeld in het eerste nummer van het vernieuwde vakblad Communicatie Magazine (zie ook de link onderaan naar het artikel) en zeer recent nog in C, ons eigen blad. Onder de kop 'De P van opleidingscertificering' heb ik aangegeven dat Professionalisering de eerste kerntaak is en blijft van onze beroepsorganisatie. Met op dit moment als actuele prioriteiten: 1. Het uitbouwen van de bijzondere leerstoel tot 'Centrum voor Strategische Communicatie' 2. Het verder ontwikkelen van de nieuwe Beroepsniveauprofielen tot 'de standaard' voor het communicatieonderwijs en als handig hulpmiddel voor professionals en 3. Het stimuleren van de kwaliteit van communicatieopleidingen via Toetsing & Certificering door Logeion. Het zijn initiatieven en speerpunten uit de koers (zie de link onderaan naar Slideshare) voor de periode 2011-2015, die op een breed draagvlak kan rekenen bij de ruim 3.000 vakgenoten die lid zijn van Logeion.
Dankzij de inspanningen uit het verleden en de 'grotere zaken' van vandaag speelt ons land wereldwijd sinds jaar en dag een voorhoederol in de ontwikkeling en professionalisering van het communicatievak. En dan heb ik het nog niet eens over de voorbeeldrol die veel actieve collega's in het vak, waaronder ikzelf, naast hun werk proberen te spelen met tal van kleinere dingen. Bijvoorbeeld als (deeltijd) docent of lector, door lezingen en gastcolleges te verzorgen, door artikelen en boeken te schrijven, door stageplaatsen en afstudeerbegeleiding te bieden of door een constructief-kritische rol te vervullen in een beroepenveldcommissie. Ook ben ik bijzonder blij met de oprichting en start van Logeion Young Professionals. Deze aparte community - van en voor studenten en starters - wil eveneens een brug slaan tussen onderwijs en beroepspraktijk.
Mijn opgewekte geluid wil niet zeggen dat we tevreden achterover leunen. En ik ben de eerste om kritisch de hand in eigen boezem te steken. Bij mijn start zei ik het al en ik vind het nog steeds: “Ons vak verdient een open, attractieve, prikkelende en gezaghebbende beroepsorganisatie. Een professionele en eigentijdse club, met meer kwaliteit, meer scherpte en meer kleur.” Over een breed front zijn de verbeteringen inmiddels zichtbaar, en zetten ruim 200 actieve leden belangeloos de schouders eronder, maar het gaat vaak minder snel dan ik zou willen en met heel veel kleine stapjes tegelijk.
Intussen zie ik ook om me heen, dat afdelingen Communicatie onder druk staan. En natuurlijk maken wij ons zorgen over de situatie op de arbeidsmarkt voor huidige en toekomstige vakgenoten. Voor ons vak en onze beroepsgroep is het economisch klimaat niet anders dan voor andere beroepsgroepen. Tegelijkertijd zijn er ook in deze tijd heel veel kansen voor wie niet afwacht maar gas geeft. Zo groeit bijvoorbeeld onze beroepsorganisatie nog steeds tegen de stroom in. En kwamen er nog nooit zoveel vakgenoten naar de vele inhoudelijke bijeenkomsten om zich te laten inspireren en kennis uit te wisselen.
Terug naar het onderwerp wil ik benadrukken dat het HBO Communicatie onderwijs zeker beter kan. En wellicht kan en moet Logeion daar een actievere rol in spelen. Maar laten we ook blij zijn met wat er is bereikt. Onze beroepsorganisatie pakt de handschoen, met genoemde partijen, graag samen op. Vanuit de toekomstgerichte basishouding dat Nederland is gezegend met een rijk en gevarieerd aanbod op het gebied van communicatieopleidingen.
U kent mijn thema: communicatieprofessionals zijn er 'voor de verbinding'. Laten we dat, ook in dit verband, in praktijk brengen. Met een constructieve koers en professionele inspiratie. Met een zelfbewust geluid en met respect voor elkaar. Samen kunnen we heel veel bereiken, zolang we positieve energie steken in alles wat beter kan.
Ron van der Jagt
Voorzitter Logeion, de Nederlandse beroepsorganisatie voor communicatieprofessionals
De koers van Logeion 2011-2015 (SlideShare)