Psychodynamiek of speelplaats
Communicatie in Leiderschap kwam weer bij elkaar. Odette Moeskops nam ons mee in haar psychodynamisch perspectief op veranderingen in organisaties. Een interessant betoog dat diezelfde week een mooi contrast kreeg met een overleg over Consulting Kids en organisatieverandering binnen de gemeente Dordrecht.
Op 9 mei jl. nam Odette Moeskops de themagroep Leiderschap en Communicatie mee in een boeiende uitleg van het zogeheten systeempsychodynamische perspectief. Zij vroeg aan alle aanwezigen om naar de gepresenteerde cases te kijken met deze bril en daarbij de vraag te stellen 'wat zie ik, wat merk ik, wat ervaar ik, wat voel ik, welke onderstroom stel ik vast?'. En belangrijker: 'is wat ik ervaar iets van mijzelf of vertoon ik mogelijk een symptoom dat van de organisatie is?'. Iedere medewerker kan namelijk volgens deze benadering bij zichzelf of in contact met zijn werkrelaties zaken merken die vooral iets zeggen over de ontwikkelingen binnen de organisatie.
Moeskops werkt met een zogenaamde feedbackloop, die duidelijk maakt welke relaties zich binnen een organisatie ontwikkelen, of juist niet. De feedbackloop is voor een organisatieadviseur een handig hulpmiddel om zelf te vatten en te snappen hoe een organisatie en de systemen binnen de organisatie werken. De feedbackloop zet een bepaald moment in dat systeem even tijdelijk vast en kan dan dienen als instrument om mogelijke interventies te kiezen.
Nu ik mijn eigen aantekeningen teruglees, merk ik dat Moeskops verhaal bepaald niet eenvoudig is. Het is niet zomaar 1-2-3 samen te vatten in een blok, ik doe daar dan ook geen poging toe. Ik vind haar kijk met deze bril op namelijk te waardevol om het risico te lopen dat ik het nu foutief weergeef. Ik hoop wel van harte dat het systeempsychodynamische perspectief niet zomaar door iedereen opgepakt en gebruikt gaat worden. Ik vrees dat het in de handen van minder bedreven personen namelijk vreselijk fout kan uitpakken. Ik herinner me bijvoorbeeld nog wel collega´s die het predicaat ´blauw´ of nog erger ´groen´ hadden gekregen en daarop werden aangekeken, omdat het in de organisatie weinig gewenste kleuren waren. Toevallig kreeg ik deze week de terugkoppeling van sessies die met lagere scholieren zijn gehouden over de vraag ´Hoe ziet de beste – mooiste organisatie voor de gemeente Dordrecht eruit?’. Deze kinderen bleken een aantal zaken met Moeskops te delen. In de eerste plaats, hoe vreemd dan ook bij dit onderwerp, je moet wat je doet gewoon leuk vinden. En Moeskops geniet overduidelijk van haar zoektocht naar de relatie tussen systeembenadering en communicatie.
Dat ik haar ingewikkelde materie niet meer zo maar kan terugkoppelen zegt niets over haar gedrevenheid maar vooral over het feit dat zij zich langdurig op deze taaie materie heeft gegooid. In de tweede plaats: 'je moet vragen blijven stellen'. De Dordtse kinderen vonden vooral dat medewerkers moesten blijven doorvragen en waar nodig tegen heilige huisjes aan moesten blijven schoppen; bij Moeskops werd het vertaald naar uitzoeken wat iemand verstaat onder draagvlak, wat iemand verstaat onder weerstand, gaan onderzoeken aan de hand van vragen 'doen jullie het altijd zo?'. Blijven reflecteren bleek daarbij van groot belang: op jezelf, op de organisatie en op jouw plek in de organisatie. En dan vooral niet in de valkuil trappen dat jij je zaken persoonlijk aantrekt (tenzij ze echt persoonlijk zijn natuurlijk, maar juist dat moet je gaan uitzoeken). Er gebeurt iets in jouw organisatie en jij ervaart dat, niet meer en niet minder.
De lagere scholieren hebben gelukkig nog geen weet van de systemen waar volwassenen in hun werkpraktijk tegen aan lopen. Zij zijn nog heerlijk onwetend van top-down veranderprocessen, bestuurders die hun medewerkers niet betrekken bij deze processen (ze snappen ze namelijk toch niet) of breuklijnen formaat Grand Canyon die optreden binnen organisaties waarin systemen vastlopen. Odette Moeskops kan met haar systeempsycho-dynamica en haar feedbackloop perfect laten zien waar zaken misgaan, de kinderen hadden een andere oplossing, ietwat simpeler maar wel heerlijk verfrissend: breng de speelpauze weer terug en laat iedereen lekker een half uur met elkaar spelen. Reflectie ontstaat dan als vanzelf.
Odette Moeskops || Doorbreken van Organisatiepatronen
www.Consultingkids.nl || Verfrissende oplossingen voor volwassen vraagstukken gebaseerd op inspirerende ideeën van kinderen