Wie de ingebakken neiging om alles klakkeloos aan te nemen wil indammen – of publieksgroepen op dit punt wil wapenen – doet er goed aan, te trainen met kritisch beoordelen. Maak er een gewoonte van om steeds je kennisbron te controleren, bijvoorbeeld. En accepteer onzekerheid in een complexe wereld. ‘Weten dat je iets niet weet, is ook belangrijke kennis’, concludeert de Rotterdamse gezondheidswetenschapper Eric Rassin in een compact boek over een oermenselijke neiging. Goedgelovigheid blijkt bijvoorbeeld uit de makkelijke instemming van veel mensen bij nietszeggende beweringen zoals in horoscopen: ‘Sommige van uw ambities zijn behoorlijk onrealistisch’. Het ‘Barnumeffect’ heet dit fenomeen, naar de Amerikaanse politicus die ook met circusacts bekendheid vergaarde. De titel van het boekje verwijst naar een stelling die Spinoza, de Hollandse vader van de Verlichting wordt toegedicht: mensen geloven in beginsel alle informatie (ook als ze die niet begrijpen), en plaatsen pas daarna eventueel vraagtekens. Diverse onderzoekers tonen aan waarom: efficiency. Problemen vermijden is aantrekkelijker dan waarheidsvinding. Dit boekje werpt een interessant licht op de zorg van organisaties om zich te beijveren voor kritische burgers en consumenten. Kennis is macht. Goedgelovigheid staat overigens niet gelijk aan vertrouwen en dat is misschien maar goed ook; dat je je iets op de mouw laat spelden, vertaalt zich niet automatisch in aanhankelijkheid.