Logo Zoeken

Verder na de raadsverkiezingen

21 maart 2014Livia de Metz

Het was een gedenkwaardige verkiezingsdag, 19 maart 2014! Ik heb mijn aandeeltje weer van harte geleverd, ditmaal als plaatsvervangend voorzitter stembureau. Democratie in uitvoering en nog leuk ook. De uitslag in grote lijnen, voor wie het is ontgaan; fors verlies voor de (lokale vertegenwoordigers van) regeringspartijen VVD en PvdA, forse winst voor D66, SP en ‘de lokale partijen’. Hieronder wat observaties en overpeinzingen met communicatieve impact.

LOGNW_Foto-gemeenteraadsverkiezingen.jpg

Andermaal heeft bijna de helft van de kiezers niét gestemd, ondanks alle inspanningen van gemeenten en politieke partijen om hen in ieder geval naar die stembus te krijgen. Dat is de grootste partij van ons land, met zes miljoen kiezers die merendeels bewust niét meedoen aan onze democratie. Publicaties en onderzoeken te over naar wat hen laat afhaken en ook hier past geen stereotypering. In de bestuurlijke kolom worden gemeenten en ‘Europa’ steeds belangrijker ten opzichte van nationaal niveau. Op donderdag 22 mei Europese verkiezingen. Opkomstpercentage Nederland, in 2009: 36,5 procent.

Zou iets als stemmen via internet die opkomstpercentages kunnen verhogen? We kunnen immers ook internetbankieren? Ik heb er over zitten peinzen, daar achter die tafel van het stembureau. Dergelijke systemen zijn echter uiterst kostbaar en blijken nogal fraude- en storingsgevoelig. Je moet er niet aan denken. Stemvrijheid en stemgeheim zijn essentiële waarden waarmee niet geëxperimenteerd mag worden. Zoiets biedt bovendien geen oplossing voor onderliggende problemen als weerzin en wantrouwen jegens ‘de politiek’. Fysieke stembureaus blijven trouwens sowieso nodig. Overal te vinden, ruim dertien uur geopend en wie is verhinderd kan makkelijk iemand anders machtigen; dat kan het probleem niet zijn. De voorzitter van mijn stembureau bleek een oud-ambassadeur; in sommige buitenlanden zijn verkiezingen echt lastig te organiseren en moeten landgenoten uren reizen, maar zelfs dat hebben ze er voor over. Nee, de uitdaging is een andere. We kunnen het geld beter gebruiken. Natuurlijk waren andere mensen allang op het idee gekomen, dat ontdekte ik na de eerste zoekopdracht.

Ander puntje; mogelijk gaat het debat tussen gemeenten en regering feller worden. Ze gaan elkaar vast de schuld geven van alle bezuinigingen en problemen in gemeenteland. Veel ingrijpende maatregelen van de regeringscoalitie (o.a. decentralisatie zorg voor werk en inkomen, zorg aan langdurig zieken en ouderen, jeugdzorg, indirect ook de volkshuisvesting) moeten immers op lokaal niveau door vaak lokaal geënte partijen en coalities met veel minder budget worden uitgevoerd. ’t Is niet in hun belang om loyaal te zijn aan landelijke partijen en regering, integendeel. Terwijl regering en parlement schandalen en drama’s op lokaal niveau al snel zullen afdoen als bestuurlijk onvermogen en gebrek aan ervaring.

En o ja, die verzamelterm ‘lokale partijen’ mag nu wel weer in de la. We hebben het hier namelijk over een kakelbont en divers gezelschap met een breed spectrum aan politieke ideeën. Deze verkiezingen waren een politieke fragmentatiebom. Wat gaat het nu worden in jouw gemeente? Windmolens bouwen of betaald parkeren afschaffen? Onroerend zaakbelasting omlaag of meer wijkverpleging? Na de college-onderhandelingen weten we meer, maar de lokale toonzetting wint onmiskenbaar aan belang.

In de marge van de verkiezingscampagnes verschenen de afgelopen dagen trouwens nog wat aardige berichten. Zo bleken (kandidaat-)raadsleden veel gebruik te maken van social media (met name Facebook en Twitter) maar juist daardoor het bereik daarvan te overschatten. Het electoraat maakt namelijk vooral gebruik van andere media om zich politiek te informeren.

Ook lijken opvallend veel zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) het afgelopen jaar politiek actief te zijn geworden, ook als kandidaat-raadslid. Op zich niks mis mee maar hun drijfveer is hopelijk wat steviger dan de onkostenvergoeding voor raadsleden.

Ja, het was een gedenkwaardige verkiezingsdag.